Samaritansk sjølvforståing i innskriftene frå Garisim og Delos

Abstract

Opphavet til samaritanane er omdiskutert. Denne artikkelen gir eit oversyn over nyare forsking, og lanserer ein teori. Tidlegare rekna ein med at samaritanane var eit blandingsfolk med ein blandingsreligion. Nyare forsking reknar dei for ei jødisk gruppe som oppstod i perioden 112–63 f.Kr. Samaritanane visste at dei var eit eige «Israel» lenge før det. Det er ikkje urimeleg å rekna sjølve bygginga av altar og tempel på Garisim som eit viktig punkt i utviklinga. Josefus tidfestar denne bygginga til omlag 330 f.Kr.; arkeologane viser til persisk tid, tidleg 400-tal, og frå då av kan ein rekna med -sama-ritanar. Innskriftene frå Garisim og Delos viser ein samaritansk identitet i første halvdel av det andre hundreåret f.Kr. Då stod det ein stor by på Garisim, med ein felles kultstad, æra av folk i lokalområdet og så langt borte som på ei øy i Egearhavet, Delos.